چند بازی و فعالیت موثر برای یادگیری و رشد کودکان 4 و 5 ساله

کودکان خردسال در سال های پیش از دبستان به طور فعال دنیای خود را مشاهده می کنند و از لحظه تولد از محیط پیرامون خود یاد می گیرند. قدرت یادگیری در این سنین بسیار بالا و عمیق است. اگرچه رشد و یادگیری اغلب در حوزه‌های جداگانه‌ای مانند رشد اجتماعی و عاطفی، رشد شناختی، رشد و سلامت جسمانی و … طبقه‌بندی می‌شوند، اما اینها مهارت های مجزا نیستند و به راحتی قابل تفکیک نمی باشند. بلکه هر کدام به یکدیگر کمک می‌کنند،   

بدون درک نحوه یادگیری کودکان ، بزرگسالان ممکن است توانایی های شناختی کودکان را دست کم بگیرند و بنابراین فرصت های حمایت از رشد آنها را از دست بدهند. در این مقاله، فعالیت هایی آسان و سرگرم کننده را به تفکیک سن به شما پیشنهاد می کنیم که روشی مناسب برای سرگرم شدن و ارتقای یادگیری، تکامل و رشد کودک شماست. همچنین می توانید فعالیت های مرتبط با کودک زیر 2 سال و همچنین کودک 2 و 3 ساله را از لینک های زیر مشاهده کنید . 

چند بازی و فعالیت موثر برای یادگیری و رشد کودکان زیر 2 سال 

چند بازی و فعالیت موثر برای یادگیری و رشد کودکان 2 و 3 ساله 

فعالیت های ۴ سالگی: 

۱. با کودک خود بازی شمارشی را انجام دهید. برای اینکار می توانید از کاغذ بزرگ استفاده کنید. بر روی کاغذ مربع‌ها را به صورتی که داخل آنها شماره نوشته شده باشد، بکشید و با استفاده از یک مکعب کوچک که به کودکتان می‌دهید، از او بخواهید آن را پرت کند تا در یکی از مربع ها قرار گیرد و سپس دست کودک را گرفته و وی را تشویق کنید به صورت لی لی داخل مربع ها حرکت کند و با هم شروع به شمارش کنید تا به مکعب برسد و آن را بردارد و دوباره مربع ها را برگردد. (لی لی بازی)  
۲. یک کیسه از حبوبات را برای پرتاپ کردن و گرفتن بسازید. برای اینکار از یک جوراب کهنه یا جوراب شلواری استفاده کنید و سه چهارم آن را با حبوبات پرکنید. آن قسمت که باز است را بدوزید. حالا بازی ساده «اين را بگیر» را انجام دهید. کودک را برای پرتاپ توپی که درست کرده‌اید تشویق کنید و از او بخواهید توپ را با دست به بالا و پایین پرتاب کند.  
۳. با کودکتان نامه بنویسید و آن را پست کنید. برای اینکار یک کاغذ، پاکت نامه، مداد و مداد رنگی را بیاورید و از کودکتان بخواهید برای یک دوست يا اقوام‌ تان یک نامه بنویسد. اجازه دهید کودکتان نامه را به شکل کشیدن خط یا نوشتن چیزی بنویسد. می‌توانید به او بگویید آنچه که می خواهد در نامه بنویسد را عنوان کند تا شُما برای وی نامه را بنویسید. پس از نوشتن نامه حالا به او یاد بدهید نامه را تا کرده و در پاکت بگذارد و در پایان لبه‌های پاکت را به هم بچسباند. آدرس را در جلوی او، روی پاکت بنویسید و مطمئن شوید که کودکتان پاکت را با مداد رنگی تزیین می کند. در پایان به او کمک کنید تمبر را روی پاکت بچسباند و نامه را پست کند. 
۴. بازی «حدس بزنید که چی شده ؟» را انجام دهید. این بازی منجر به افزایش مهارت کودک شما در حل مسائل و بهبود مهارت فکر کردن در وی می‌شود. مثلا در طی حمام دادن کودکتان از وی بپرسید «اگر آب داغ یا سرد را باز کنم یا آب داغ و سرد را همزمان با هم باز کنم، فکر می کنی چه اتفاقی می افتد؟»  
۵. برای انجام بازی بسکتبال یا انداختن توپ در سبد، کودکتان را در فاصله ۳ متری یک سطل یا سبد قرار دهید و یک توپ با اندازه متوسط را به وی بدهید و ازاو بخواهید که توپ را به داخل سبد یا سطل پرتاب کند. برای سرگرمی بیشتر می توانید در فصل تابستان اینکار را در خارج از منزل انجام دهید و در سطل آب بریزید.  
۶. بازی سیرک را با کودکتان انجام دهید. برای اینکار لباس های قدیمی و رنگارنگ پیدا کنید و به کودکتان کمک کنید برای اجرای یک سیرک برنامه ریزی کند. یک طناب و یک جعبه محکم تهیه کنید. جعبه را از پشت روی زمین بگذارید که کودکتان برروی آن بایستد و اعلام برنامه کند. به وی کمک کنید از اشیا سرگرم کننده مانند سکه و... برای انجام شعبده بازی و از حیوانات پارچه ای برای اجرای سیرک استفاده کند. کودکتان را برای برنامه ریزی این نمایش تشویق کنید این باعث افزایش قدرت تخیل و خلاقیت فرزندتان می شود. درپایان نمایش فراموش نکنید که برای کودکتان دست بزنید. 
۷. در حین پیاده‌روی با کودکتان، اجسامی را که پیدا می کنید، جمع آوری کرده و به خانه بیاورید. پس از شستشو به فرزندتان کمک کنید که آنها را در گروه های سنگ ها و برگ ها تقسیم کند. کودک خود را تشویق کنید اجسامی که گروه‌بندی کرده در جعبه يا محل خاصی نگه دارد تا بتواند اجسام جمع آوری شده را به نمایش بگذارد. 

فعالیت های ۵ سالگی: 

۱. بازی «معمای صداها» را با کودکتان انجام دهید. برای اینکار از صداهای لوازم داخل منزل مانند صدای ساعت ، جعبه غلات، درب فلزی و کیسه های چیپس و... استفاده کنید. با یک دستمال چشمان کودکتان را ببندید و از او بخواهید حدس بزند هرکدام از این صداها مربوط به کدام یک از لوازم داخل منزل می باشد. این کاررا به نوبت با هرکدام از صداها تکرارکنید. 
۲. برای تقویت حافظه کودک با وی بازی «حافظ» را انجام دهید. برای اینکار پنج يا شش شیء آشنا روی یک میز قرار دهید. چشم های کودک را ببندید؛ یکی از اشیای روی میز را بردارید و بقیه را دوباره روی میز بچینید. چشمان کودک را باز کنید و از وی بپرسید کدام شی حذف شده؟ این کار را به نوبت تکرارکنید.  
۳. با کودکتان در طول روز، نوشتن اسامی دوستان، اسباب بازی‌ها و بستگان را تمرین کنید. برای اینکار اسامی را با حروف بزرگ چاپی بنویسید و از فرزند تان بخواهید حروف این اسامی را شناسایی کند.  
۴. بازی با موانع را در داخل یا خارج از منزل برای کودکتان فراهم کنید. برای اینکار می‌توانید از یک جعبه‌ای استفاده کنید تا کودکتان از آن بالا برود یا از روی آن بپرد. سپس با قرار دادن صندلی‌ها از کودکتان بخواهید در بین صندلی ها به صورت زیک زاک حرکت کند و در انتها با گذاشتن یک بالش دور آن بچرخد. از وی بخواهید چندین بار اینکار را انجام دهد و در پایان با تشویق کردن به او اطمینان دهید تمرینات عبور از روی موانع را به خوبی گذرانده است.  
۵. به کودک خود اجازه بدهید در برخی از کارهای ساده منزل مانند پخت و پز یا شستن میوه‌ها، درست کردن ساندویچ پنیر یا پر کردن کاسه غلات به شما کمک کند. سپس مشاهده کنید آیا او می‌تواند مراحلی را که شما برای مثلا شستن میوه‌ها یا برای خارج کردن نان از کمد و قرار دادن پنیر بر روی آن انجام دادید را انجام دهد؟ در حین انجام اين بازی حتما مراقب کودک خود باشید به خصوص اگر کنار گاز یا وسیله ای داغ در آشپزخانه می باشد. 
۶. کودک را تشویق به بازی های نمایشی کنید. برای اینکار به فرزندتان کمک کنید که نقش شخصیت های مورد علاقه در کارتون یا داستان های خود را بازی کند. از لباس های بزرگ و قدیمی برای لباس نمایش استفاده کنید.  
۷. وقتی در ماشین یا اتوبوس هستید، بازی «شمارش اعداد» را انجام دهید. با یک عدد آشنا مانند یک شروع کنید. حالا از کودکتان بخواهید اعداد دیگر ۲، ۳، ۴ را نیز شمارش کند تا به عدد ده برسد. وقتی شمارش اعداد را رو به بالا انجام داد حالا می‌توانید شمارش معکوس رو به پایین را با هم انجام دهید که برای اینکار از عدد ٩‏ شروع کنید ( ۸، ۷، ۶ ) و از وی بخواهید بقیه اعداد را رو به پایین شمارش کند. 

انجام این فعالیت ها در خلال زندگی روزمره ، به سادگی انجام پذیر است و به شما کمک می کند، در ارتباطی نزدیک با کودکتان، باعث تقویت روند رشد و یادگیری او شوید. همین حالا شروع کنید. 

منبع: کارت آموزشی تکامل کودکان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی