شش تا هجده‌ ماهگی از بسیاری لحاظ دورانی پُرنشاط و در برخی جنبه‌ها دوره #آزمون_و_خطا است. کودک شما می‌خواهد هر چیزی را - بدون استثنا - کشف و هر کاری را تجربه کند. بنایراین باید بتوانید حرکت بعدی او را پیش‌بینی کنید و به عبارتی باید حتی پشت سرتان هم #چشم داشته باشید. بهتر است در اين دوره وقتی فرزندتان بیدار است، کم‌تر به انجام امور منزل برسید و بیش‌تر به وی رسیدگی نمایید، زیرا از یک سو بچه به تنهایی نمی‌تواند بسیاری از کارها را انجام دهد و از سوی دیگر خیلی زود #کسل و #خسته می‌شود. پس در این دوران, تنها گذاشتن کودک در اتاق یا پارک‌بازی به همراه اسباب‌بازی‌هایش صحیح نیست مگر اينکه بخواهید او را برای مدت خیلی کوتاهی تنها بگذارید و در این فرصت اندک به کاری ضروری بپردازید. وقتی #عصبانی هستید یا از #گریه‌ های کودک کلافه شده‌اید، او را در #پارک‌_بازی یا تختش قرار ندهید زیرا بدین ترتیب پارک‌بازی یا تختخواب برایش یادآور خاطره‌ای #تلخ خواهد بود. پيشنهاد می‌کنم با دنیای فرزندتان بیش‌تر آشنا شوید. خودتان را جای کودک قرار داده و دنیا را از دید وی بنگرید. برای این کار می‌توانید روی زانوهایتان بنشینید تا اتاق را از پایین و چنان که او می‌بیند، ببینید يا کف اتاق به سینه بخوابید و همانند او زوایای زیر #صندلی‌ ها و میز، #پریز های برق و... را بررسی نمایید تا هم متوجه خطرهای احتمالی شوید و هم احساس کودکتان را وقتی از پایین، شما را مثل یک #برج می‌بیند، درک کنید.

به خاطر داشته باشید؛ گاهی #شیرخواران - اغلب پس از شش ماهگی - به سراغ وسایل منزل می‌روند برای مثال #فنجان را از روی میز برمی‌دارند. البته نه برای اینکه شما را اذیت کنند یا حرفتان را نادیده بگیرند و یا از روی #شیطنت به اين کار بپردازند بلکه به دلیل توانایی انجام آن کار و عدم وجود هرگونه مانعی، به اين کار دست می‌زنند. در نظر بگیرید؛ در این سن شغل و وظیفه فرزندتان این است که #دنیا را کشف کند. بنابراین می‌توانید به او بگویید: «بیا ببينيم تو فنجان چیه؟» و بعد در فرصتی مناسب آن را پنهان کنید و بگویید: «اِ، پس کجا رفت؟» در ضمن آگاه باشید که شما نمی‌توانید به کودک ده ماه خود رعایت انضباط و حرف‌شنوی را بیاموزید اما می‌توانید او را از انجام برخی کارها بازدارید. در اين موارد با لحنی آرام و قاطع به او «نه» بگویید و #هشدار دهید چه کاری را نباید انجام دهد یا به چه‌ چیزی نباید دست بزند. حتّی می‌توانید علت را هم برایش توضیح دهید برای مثال بگویید: «چون خیلی داغه!». اگر چه او معنای توضیح شما را بخوبی درک نمی‌کند اما به لحن صدایتان توجه و به رفتارتان هنگام توضیح دادن عادت می‌کند و اين نکته‌ای است که در #آینده بسیار حایز اهمیّت خواهد بود. کودکان تا پیش از دو سالگی، کلمات و توضیح‌های والدین را درک نمی‌کنند ولی از همان ابتدا پیام‌های غیرکلامی آنان، حالت چهره لحن صحبت، بلندی یا آرامی صدا، نوع نگاه حرکات خاص مثل حرکت #انگشت و یا وقتی که از بالا به آنان نگاه می‌کنند را دریافت کرده و درک خواهند کرد، برای مثال بچه‌ها به‌ آسانی متوجه می‌شوند که شما کاملاً #جدی هستید. #مادر_کافی

مهم ترین نکته در آموزش #توالت رفتن این است که این کار را در زمان مناسبی آغاز کنید، زیرا اگر این آموزش را زودتر شروع نمایید، به‌طور حتم بعدها دچار مشکل خواهید شد. آموزش توالت رفتن به هیچ وجه نباید قبل از دو تا دو و نیم سالگی آغاز گردد زیرا تا هجده‌ماهگی بچه هیچ کنترلی بر #روده و #مثانه خود ندارد. در ضمن کودک با گذشت زمان است که موفق به درک رابط علّت و معلولی شده و متوجه می‌گردد چه مسئله‌ای سبب رخ دادن چه اتفاقی می‌شود. در نظر داشته باشید؛ زمانی که فرزندتان از نظر جسمی و ذهنی آمادگی کافی پیدا کرده است - پس از دو تا سه سالگی - آموزش توالت رفتن را آغاز نمایید زیرا در این هنگام او به آسانی توالت رفتن را یاد می‌گیرد. آموزش توالت رفتن را به شکل #بازی انجام دهید. هم کارتان راحت‌تر می‌شود و هم کودک سریع‌تر و بهتر آن را فرا می گیرد. برای آموزش توالت رفتن، ابتدا باید #لگن_پلاستیکی را به‌ عنوان یکی از وسایل خانه به بچّه معرفی و سپس او را به نشستن روی لگن تشویق نمایید. بهتر است، برای زور زدن اصرار نکنید بلکه بگویید «اگر نمیاد پاشو بریم» و اگر موفق به دفع #ادرار یا #مدفوع شد، او را تشویق کنید. #مادر_کافی

کودکان در نهایت روزی بزرگ خواهند شد پس به آن ها اجازه #رشد بدهید. به آنان امکان دهید، کارهای کوچک را خودشان به تنهایی انجام دهند و موفقیت های هر چند ناچیز به دست آورند تا اعتماد به نفسشان پرورش یابد و #مهارت های زندگی و توانایی های اجتماعی در آنان تقویت گردد. اما یادآوری می کنم که انتظارهای شما باید متناسب با سن و توانایی های آنان باشد، در غیر این صورت به جای #برنده شدن، #بازنده بودن را به فرزند خود می آموزید. #مادر_کافی

کودکان سه تا پنج ساله تفاوتی بین #واقعیت و #تخیل قایل نیستند. از نظر آنان هرچه به ذهنشان خطور کند واقعی است. دقت کنید؛ در حدود چهار سالگی به احتمال زیاد متوجه وجود یک #دوست_خیالی می‌شوید که مدتی هم با شما زندگی خواهد کرد. این دوست خیالی سلیقه‌اش همانند فرزندتان است یعنی هرچه کودک شما دوست دارد، مورد علاقه دوست خیالی هم می‌باشد و هرچه فرزندتان نمی‌پسندد، دوست خیالیش هم دوست ندارد. وقتی او مرتکب اشتباهی می‌شود این اشتباه را به گردن دوست خیالی می‌اندازد. به شکلی که تصور می‌کند، این دوست خیالی بوده که مرتکب این خطا شده است. وقتی با این دوست خیالی آشنا شدید به هیچ‌ وجه تصوّر نکنید کودکتان #دروغ گفتن را یاد گرفته است بلکه این مرحله‌ای طبیعی از مراحل #رشد و تکامل وی می‌باشد که نشان‌دهنده غلبه بیش‌تر تخیل و تصور بر ذهن اوست. بنابراین در نظر داشته باشید بدون آنکه این تصوّر و احساس‌ها را - که برای فرزندتان واقعی هستند - #انکار کنید یا به #تمسخر بگیرید، باید با نرمی و به تدریج تفاوت واقعیّت با مسایل غیر واقعی را برای وی بازگو کنید. به او یاد بدهید که #راستگویی بهتر از #دروغگویی است؛ هر کس باید مسئولیت کارهای خود را بر عهده بگیرد و نباید کارهای نادرست خود را به گردن دیگران بیندازد حتّی اگر این دیگران خیالی باشند. دوست‌یابی یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های دوران #پیش‌_دبستانی و نوپایی این است که کودک سه تا پنج ساله بتدریج توانایی بازی کردن با بچّه‌های دیگر را به‌دست می‌آورد. #کودک_نوپا شاید مدت کوتاهی با رضایت‌ خاطر در کنار بچه‌های دیگر #بازی‌ کند یا بازیشان را تماشا کند امّا با آن‌ها بازی نمی‌کند بلکه همچنان در #رویا و دنیای خودش غرق است. برای فرزند نوپای شما همراهی و #مشارکت بی‌معناست امّا در دوره پیش‌دبستانی از همراهی و بازی کردن با بچّه‌های دیگر لذت می‌برد. همین بازی کردن کودک با بچه‌های دیگر فرصت خوبی برای انجام برخی از کارها را به شما می‌دهد. کودکان بتدریج در حدود چهار سالگی متوجه می‌شوند؛ دیگران نیز احساس‌هایی مشابه آنان دارند پس با بچه‌های دیگر با ملایمت بیش‌تری رفتار می‌کنند و با مشارکت و همراهی بیش‌تری با آنان بازی خواهند کرد. بدون تردید کودک پنج ساله با نوزاد متفاوت است زیرا نوزاد از وجود خود آگاه نیست و حتی مادر را فردی جدا از خود نمی‌داند ولی بچه پنج ساله می‌داند بجز خودش دیگران هم در زندگی او نقش دارند و به احساس‌های آنان توجه نشان می‌دهد. به‌ یاد داشته باشید؛ کودکان در پنج سالگی #قواعد و #قوانین را درک و از آن‌ها پیروی می‌کنند، معنای نوبت را می‌فهمند. تا حدودی رفتار خود را کنترل می‌نمایند. پیشاپیش نتیجه هر کاری را می‌دانند و بخوبی می‌توانند معنای #توضیح و #استدلال‌های شما را بفهمند. به این ترتیب تا پنج سالگی راه بسیار درازی طی شده و البته راه طولانی تری برای تربیت آنان باقی مانده است. #مادر_کافی

#خونسرد بوده و بر اعصاب خود مسلط باشید. بدون شک تصمیم نهایی بر عهده شما والدین است. نافرمانی را نباید با #خشم و #فریاد پاسخ دهید. همچنین اجازه ندهید، کودکان به سهولت با اعصابتان بازی کنند. #مادر_کافی