بازی حسی چیست و چه فوایدی برای کودک دارد؟
از بدو تولد تا اوایل کودکی، کودکان از حواس خود برای کشف و درک دنیای اطراف خود استفاده می کنند. آنها این کار را با لمس کردن، چشیدن، بوییدن، دیدن، حرکت و شنیدن انجام می دهند.
در کودکان و حتی بزرگسالان زمانی که حواس درگیر می شوند، بهترین یادگیری و دریافت اطلاعات را خواهند داشت. بسیاری از خاطرات مورد علاقه ما با یک یا چند حواس ما در ارتباط اند: به عنوان مثال، بوی آتش سوزی در شب تابستانی یا آهنگی که با دوست دوران کودکی اشعار آن را حفظ کرده اید. اکنون، وقتی بینی و پرده گوش شما به ترتیب با آن بوها و صداهای آشنا تحریک می‌شوند، مغز شما یک فلش بک به آن خاطرات می زند.
فراهم کردن فرصت هایی برای کودکان برای استفاده فعالانه از حواس خود در حین کاوش در دنیای خود از طریق "بازی حسی" برای رشد مغز بسیار مهم است. این فعالیت ها به ایجاد اتصالات عصبی در مسیرهای مغز کمک می کند.
فعالیت های حسی، به کودک کمک می کنند مهارت های یادگیری پیچیده تر را بدست بیاورد و باعث رشد شناختی، رشد زبان، و تقویت مهارت های حرکتی درشت، تعامل اجتماعی و مهارت های حل مسئله در کودک می شود.
فعالیت های حسی، شامل هر فعالیتی است که حواس پنجگانه را درگیر می کند:
- حس چشایی : زمانی که گیرنده های چشایی ما به مواد شیمیایی موجود در دهان ما واکنش نشان می دهند.
- حس لمس : زمانی که گیرنده های لمسی در پوست ما به فشار، گرما/سرما یا لرزش واکنش نشان می دهند.
- بویایی : زمانی که گیرنده های شیمیایی در بینی تحریک می شوند
- بینایی : تحریک گیرنده های نور در چشم ما، که مغز ما آن را به تصاویر بصری تفسیر می کند.
- شنوایی : زمانی که گیرنده های مکانیکی در گوش داخلی ما توسط امواج صوتی تحریک می شوند.
این ها حواس پنجگانه هستند. با این حال دو مورد مهم دیگر وجود دارد که ما معمولاً از آنها غافل می شویم:
- کنترل آگاهی بدن (به عنوان حس عمقی هم شناخته می‌شود) : بازخوردی که مغز ما از گیرنده‌های کششی در عضلات و گیرنده‌های فشار در مفاصل دریافت می‌کند. حس عمقی به ما اطلاعاتی در مورد این که اندام ما در ارتباط با بدن مان کجا هستند میدهد. هدف اصلی حس عمقی فراهم کردن آگاهی از وضعیت بدن برای کمک به کنترل حرکتی و برنامه ریزی حرکتی است.
- حس تعادل یا حس وستیبولار : این حس به کنترل تعادل، حرکت چشم و جهت‌گیری فضایی ما کمک می‌کند.
بازی حسی چیست؟
بازی حسی شامل هر فعالیتی است که حواس کودک را تحریک می کند: لامسه، بویایی، چشایی، حرکت، تعادل، بینایی و شنوایی.
فعالیت‌های حسی کاوش را تسهیل می‌کند و به طور طبیعی کودکان را تشویق می‌کند تا در حین بازی، خلق کردن، تحقیق و جستجو، از فرآیندهای علمی استفاده کنند. همچنین به مغز آنها کمک می کند تا ارتباطات قوی تری برای پردازش و پاسخ به اطلاعات حسی ایجاد کند.
به عنوان مثال در ابتدا کودک ممکن است در حین بازی با همسالان خود، به خاطر وجود سر و صداهای محیطی نتواند روی بازی متمرکز شود. اما از طریق بازی های حسی تقویت کننده شنوایی، کودک یاد می گیرد به سر و صدایی که مهم نیست توجهی نشان ندهد و روی بازی خود تمرکز کند.
مثال دیگر کودکی است که در خوردن غذاهایی با بافت خیس مانند اسپاگتی سختگیر است، استفاده از بازی های حسی (مثلا با اسپاگتی) می تواند به پذیرش کودک با لمس، بوییدن و بازی با این نوع بافت، کمک کند. کم کم کودک این نوع بافت را درک می کند و به آن اعتماد می کند. مسیرهای مثبت در مغز کودک شکل می گیرد و کودک نتیجه می گیرد که این غذا بی خطر است. بنابراین بازی های حسی به شکل دادن انتخاب های کودک کمک می کند و بر آنچه که کودک مثبت و ایمن در نظر می گیرد و در نهایت بر رفتار کودک موثر است.
بازی های حسی، طیف گسترده ای از بازی ها هستند که بازی های ساده ای مانند آب بازی، گل بازی، شن بازی ، نمک بازی و ... تا بازی های خاص تر مانند سنسوری بگ ها و مسیر های حسی را نیز شامل می شوند.
فواید بازی های حسی چیست؟
- تحقیقات نشان میدهد که بازی حسی، ارتباطات عصبی را در مسیرهای مغز ایجاد می‌کند که منجر به توانایی کودک در کسب مهارت های یادگیری پیچیده‌تر می‌شود.
- بازی حسی باعث تقویت رشد زبان، رشد شناختی، مهارت های حرکتی ظریف و درشت، مهارت های حل مسئله و تعامل اجتماعی می شود.
- این نوع بازی ها به رشد و تقویت حافظه کمک می کنند
- بازی حسی برای آرام کردن کودک مضطرب عالی است و باعث بهبود تمرکز کودک می شود.
- این بازی ها به کودکان کمک می کنند تا ویژگی های حسی (گرم، سرد، چسبنده، خشک و ...) را بیاموزند.
بسیاری از والدین نسبت به انجام بازی های حسی توسط کودک خود مقاومت دارند که این اغلب به دلیل ریخت و پاش این نوع بازی هاست. برعکس بازی های حسی همراه با کثیف کاری (Messy Play)، انواع بازی های حسی بدون کثیف کاری و انواع راهکارها برای کاهش یا تمیزکاری راحت تر این نوع بازی ها وجود دارد که می توانید از آن ها استفاده کنید. اما در نظر داشته باشید نقش والدین به عنوان تسهیل گر در کنار کودک، فراهم کردن بستر های مناسب برای یادگیری، کشف و رشد کودک است.
Related Articles
